ACTA FAC. MED. NAISS. 2005; 22 (2): 61-66

   Originalan rad
  
 

Suzana Tošić-Golubović¹, Aleksandar Nagorni^2,3, Srbobran Miljković³, Julijana Nikolić-Popović^1,3, Olivera Žikić³

¹Klinika za psihijatriju,
²Klinika za gastroenterologiju i hepatologiju, Klinički centar Niš,
³Medicinski fakultet u Nišu

SAŽETAK

Sindrom iritabilnog kolona (IBS) je jedan od najzastupljenijih poremećaja u primarnoj zdravstvenoj zaštiti, ali i u gastroenterologiji, sa procenjenom prevalencom od 8% do 17% u opštoj populaciji. Ovaj rad predstavlja pregled dostupne literature sa područja psihogastroenterologije koja zastupa biopsihosocijalni model kao osnov za razumevanje i tretman sindroma iritabilnog kolona, kao i epidemiološke i kliničke podatke vezane za uticaj psihosocijalnih faktora na fiziologiju gastrointestinalnog trakta, način prezentovanja simptoma, ponašanje vezano za pitanja zdravlja i bolesti, kao i pitanje krajnjeg ishoda poremećaja. Psihološka procena IBS bolesnika, u poredjenju sa zdravom populacijom, pokazuje visoku prevalencu abnormalnih crta ličnosti, psihijatrijskih poremećaja, prisustvo stresa i "ponašanje bolesnika" me|u pacijentima obolelim od IBS. Psihosocijalni faktori su od važnosti jer utiču na fiziologiju gastrointestinalnog trakta, modulišu način na koji se simptomi doživljavaju, utiču na ponašanje vezano za bolest, kao i krajnji ishod poremećaja i izbor terapijskog pristupa. Psihološki faktori, kao što su tip ličnosti, stavovi vezani za pitanja zdravlja i bolesti, postojanje fizičke ili seksualne zloupotrebe u prošlosti, mogu igrati važnu ulogu u samoselekciji onih pacijenata koji će zbog svojih tegoba potražiti lekarsku pomoć. Uvid u istoriju bolesti sa posebnim osvrtom na psihosocijalne faktore, ukazuje da mnoge karakteristike sindroma iritabilnog kolona predstavlja pre karakteristike pacijentovih kupirajućih i adaptivnih strategija na bolest, nego odlike samog poremećaja. Uloga psihijatara je da sindrom iritabilnog kolona tretira kao biološku vulnerabilnost koja može rezultirati poremećajem u uslovima psihološkog distresa, da postavi adekvatnu dijagnozu i sprovede terapiju psihijatrijskog poremećaja koji se istovremeno javlja sa sindromom iritabilnog kolona, ali i da utiče na maladaptivno ponašanje razvijajući multimodalni terapijski pristup koji će uključiti psihoterapijski i farmakoterapijski postupak.

Ključne reči: sindrom iritabilnog kolona, psihosocijalni faktori, crte ličnosti, traženje lekarske pomoći, seksualna zloupotreba