ACTA FAC MED NAISS 2018;35(3):201-215 |
Originalni rad
UDC: 796.015.52:612.7-053.6
DOI: 10.2478/afmnai-2018-0022
Uticaj programa vežbi sa opterećenjem na snagu mišića i koštanu gustinu sportista adolescenata
Saša Bubanj1, Milorad Mitković2, Tomislav Gašić3, Sanja Mazić4, Ratko Stanković1, Dragan Radovanović1, Borislav Obradović5, Goran Šekeljić6, Milovan Stamatović6, Jovan Marković6, Slavoljub Uzunović1
1Univerzitet u Nišu, Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja, Niš, Srbija
2Univerzitet u Nišu, Medicinski fakultet, Niš, Srbija
3Srednjoškolski centar Prijedor, Prijedor, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina
4Univerzitet u Beogradu, Medicinski fakultet, Beograd, Srbija
5Univerzitet u Novom Sadu, Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja, Novi Sad, Srbija
6Univerzitet u Kragujevcu, Učiteljski fakultet Užice, Užice, Srbija
sažetak
Trening snage i drugi oblici fizičke aktivnosti mogu biti od koristi u prevenciji
osteoporoze povećanjem prirasta sadržaja mineralа u detinjstvu i adolescenciji. Aktuelno istraživanje je fokusirano na uticaj devetomesečnog
programa vežbi, sa spoljašnjim opterećenjem različitog intenziteta (niskog, srednjeg i visokog), na eksplozivnu snagu donjih
ekstremiteta i gustinu koštanog tkiva sportista adolescenata uzrasta od 17 do 18 godina. Šezdeset zdravih sportista i nesportista,
podeljenih u eksperimentalni (ES, sprinteri, N = 45) i kontrolni sub-uzorak (CS, nesportisti, N = 15), uključeni su u istraživanje.
Ispitanici ES (EG1, EG2 i EG3) su podvrgnuti programu vežbi sa spoljašnjim opterećenjem niskog (60% od jednoponavljajućeg maksimuma
(prema engl. One Repetition Maximum-1RM), srednjeg (70%1RM) i visokog (85%1RM) intenziteta, navedenim redosledom. Vrednosti
koštano mineralne gustine tkiva (prema engl. Bone Mineral Density-BMD) utvrđene su upotrebom kliničkog sonometra „Sahara”
(Hologic, Inc., MA 02154, USA). Vrednosti eksplozivne snage opružača i pregibača u zglobu kuka, zglobu kolena i skočnom
zglobu utvrđene su upotrebom akcelerometra „Myotest“ (Sion, Švajcarska), posredstvom skoka sa počučnjem (prema engl.
Counter Movement Jump bez zamaha ruku - CMJ) i polučučnja sa opterećenjem. Metoda ANOVA za ponovljena merenja i metoda
ANCOVA upotrebljene su za utvrđivanje statistički značajnih razlika i uticaja programa na eksplozivnu snagu donjih
ekstremiteta i gustinu koštanog tkiva. Vežbe sa spoljašnjim opterećenjem utiču na parametre eksplozivne snage i
koštanog tkiva, tako da dovode do uvećanja vrednosti 1RM u polučučnju, ali i umanjenja vrednosti CMJ, kao i uvećanja
vrednosti brzine zvuka (prema engl. Speed of Sound-SOS), širokopojasne ultrazvučne atenuacije
(prema engl. Broadband Ultrasound Attenuation-BUA) i koštano-mineralne gustine (prema engl. Bone Mineral Density-BMD)
kod sportista-adolescenata uzrasta 17-18 godina.
Ključne reči: vežbe sa spoljašnjim opterećenjem, eksplozivna snaga, gustina koštanog tkiva, sprinteri