ACTA.FAC.MED.NAISS. 1999; 16(3), 173-176
|
Stručni rad ACTA.FAC.MED.NAISS. 1999; 16(3), 173-176 |
EPILEPTIČNI NAPADI KOD PACIJENATA SA CEREBROVASKULARNIM INZULTOM
Mirjana Spasić, Steva Lukić
Klinika za neurologiju, Klinički centar, Niš
| UVOD |
Cerebrovaskularni poremećaji su u značajnom procentu uzrok pojave simp-tomatske epilepsije u populaciji iznad 55 godina života.[1,2] Osim infarkta mozga, in-tracerebralne i subarahnoidalne hemoragije, u grupu cerebrovaskualrnih poremećaja koji mogu dovesti do epileptičkih manifestacija, spadaju i AV malformacije, angiomi ali i generalizovane vaskualrne promene kao što je arterioskleroza.
Epileptičke manifestacije se mogu javiti u različitim stadijumima evolucije cerebrovaskularne bolesti: paralelno sa pojavom inzulta, u kasnijem stadijumu- kada je inzult već dijagnostikovan, ali i kasnije, u formi postapoplektične epilepsije kao kasne komplikacije cerebrovaskularnog poremećaja. Od vrste inzulta, lokalizacije lezije (kortikalno ili subkortikalno), zahvaćenog arterijskog sliva, zavisi u kom sta-dijumu bolesti će se epilepsija manifestovati, kao i koja će biti vrsta epileptičkog na-pada.
U etiopatogenezi nastanka epilepsije značajnu ulogu igra lokalna iritativnost lezije, lokalne biohemijsko - metaboličke promene kao i narušenost hematoencefalne barijere.[3,4]
Cilj istraživanje je odredivanje korelacije izmedu tipa cerebrovaskularnog in-zulta, lokalizacije lezije i tipa epileptičkog napada.
| METOD RADA |
Analizirana je grupa od 100 bolesnika sa komorbiditetom cerebrovaskualrnog inzulta (CVI) i epileptičkih napada, hospitalizovanih na Klinici za neurologiju u Nišu, tokom 1996 god.
Uslovi za ukjučenje u analiziranu grupu su bili 1) dijagnoza akutnog cerebro-vaskulanog inzulta 2) negativni anamnestički podaci o prethodnim epileptičkim kri-zama 3) klinički registrovani epileptički napadi tokom hospitalizacije 4) uradena kompjuterizovana tomografija (CT) mozga sa jasnim patološkim substratom 5) uradeno elektroencefalograsko (EEG) ispitivanje 6) odsustvo drugog neurološkog oboljenja.
Distinkcija epileptičkih napada se odnosila na kliničku semiologiju početka kriza (primarno generalizovani/ fokalni). Patološki supstrat na CT mozga je podrazu-mevao jasno odredjenje vrste CVI (infarkt mozga/ subarahnoidalna hemoragija/ in-tracerebralna hemoragija), i lokalizacije lezije (kortikalno / subkortikalno / ostalo) kod infarkta mozga i intracerebralne hemoragije. Pod odrednicom "ostalo" uključene su lezije u moždanom stablu i cerebellum- u. Bolesnici sa nejasnim i/ ili dvosmislenim odrednicama lokalizacije (npr. kortikalno i sukortikalno...) nisu uključeni u analizu.
EEG ispitivanje je radeno u kabinetu za Elektroencefalografiju Klinike za neu-rologiju u Nišu, na 32 kanalnom kompjuterizovanom aparatu marke Medelec, sa 24 posrebrene elektrode, vezane po internacionalnom 10-20 sistemu.[5]
EEG nalaz je gradiran kao 1) specifičan (fokalno grupisani oštri talasi, šiljci, šiljak- talas kompleksi...), 2) nespecifičan (difuzne izmene sa promenam osnovnog ritma, fokalna nespecifična, spora Theta aktivnost, nestabilnost tokom hiperventilacije uz bilateralne i generalizovane nespecifične Theta- Delta hipersinhronizacije...) ili 3) normalan nalaz.
U konačnu analizu je uključeno 62 bolesnika. Razlozi izostavljanja su bili uglavnom tehničke prirode (26 bez CT nalaza, 6 sa nejasnim i / ili dvosmislenim CT nalazom, 4 sa nejasnim anamnestičkim podacima o prethodnim epileptičkim krizama, 2 bez EEG nalaza).
Komparativnom analizom je procenjivana korelacija CT i EEG nalaza kao i tipa epileptičkih manifestacija.
| REZULTATI |
Analizirano je 62 bolesnika, 32 muškarca i 23 žene, prosečne starosti 63.8 ± 12.4 godine.
Najveći broj bolesnika 26/62 (41.94%) je imalo infarkt mozga, pretežno kor-tikalne lokalizacije, 14/26 (53.85%); koja je odgovarala slivu a. cerebri mediae. (Tabele 1a i 1b)
Intracerebralnu hemoragiju je imalo 24/62 (38.71%) bolesnika, sa pretežno subkortikalnom lokalizacijom, 13/24 (54.17%), dok je 12/62 (19.35%) bolesnika imalo subarahnoidalnu hemoragiju. (Tabele 1a i 1b)
Najčešća epileptička manifestacija kod bolesnika sa različitim tipovima cerebro-vaskularnog inzulta bili su primarno generalizovani, grand mal napadi, registrovani kod 34/62 (54.84%) bolesnika, dok su parcijalni motorni napadi registrovani kod 28/62 (45.16%), bez statističke signifikantnosti razlike (c2ss=1 = 1.16, p=0.28). Unutar podgrupe bolesnika sa SAH registrovan je značajno veći procenat epileptičkih napada grand mal tipa, ali rezultati nisu komparirani sa ostalim grupama zbog veličine uzorka. Nije evidentirana značajnija razlika tipa epileptičkih napada kod bolesnika sa infarktom mozga u poredenju sa ICH (c2ss=1 = 1.24, p=0.27) (Tabela 2a)
U podgrupama gde je bila moguća distinkcija lokalizacije lezije, bolesnici sa infarktom mozga ili ICH, evidetiran je srazmeran odnos parcijalnih i primarno gener-alizovanih napada (54% i 46% respektivno; c2ss=1 = 0.64, p=0.42). Parcijalni motorni napadi bili su signifikantno više zastupljeni kod bolesnika sa kortikalnim cerebralnim supstratom, 19/22 (86.36%) u odnosu na sve druge lokalizacije (c2ss=1 = 16.57, p=0.000047) kao i u direktnoj komparaciji sa subkortikalnom lokalizacijom (c2ss=1 = 11.30, p=0.00066). (Tabela 2b)
Jasno fokalno specifičan EEG nalaz, koji se manifestovao kao fokalno gru-pisani oštri talasi, šiljci i/ ili šiljak- talas kompleksi, imalo je 28/62 (45.16% ) bolesnika.
Difuzno izmenjen EEG nalaz sa promenom osnovnog ritma, fokalnom, nespecifičnom, sporom Theta aktivnošću kao i nestabilnošću tokom hiperventilacije uz bilateralne i generalizovane nespecifične Theta- Delta hipersinhronizacije, imalo je 13/62 (20.97%) bolesnika. (Tabela 3)
Kod 21/62 bolesnika nisu registrovane EEG promene
Analiza EEG nije verifikovala specifičnosti fokalne iritativnosti i semiologije napada (c2ss=2 = 3.13, p=0.21)
Ponovljeni napad je imalo 15% bolesnika mada je uvedena kontinuirana anti-epileptička terapija, dok je 2 bolesnika imalo epileptički, grand- mal status sa letalnim ishodom. Težina epileptičkih manifestacija je bila u korelaciji sa težinom cerebro-vaskularnog inzulta i stepena izmene stanja svesti.
| ZAKLJUČCI |
| LITERATURA |
Adams R.D, Victor M, Ropper A.: Principles of neurology. McGraw-Hill, 6th edition, 1997; 777-874.
Metz RJ, Bogousslavsky J: Clinical Syndromes of Ischaemic Stroke. In: J.V. Byrne (ed.): Ischemic stroke: from diagnosis to tretman; 7th Advanced Course of ESNR- Oxford, Septembar 1997; Edizione del Centauro- Udine, Bologna, 1997; 7- 19.
Marjanović B, Lević Z: Epilepsije i epileptični sindromi. Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 1997.
Martinović ž. Epilepsije. Dečije novine, 1997.
Deuschl G, Elsen A (eds): Recommendations for the practice of Clinical neurophysiology: Guidelines of the International Federation of Clinical Neurophysiology. 2nd Revised and enlarged edition. Electroenceph Clin Neurophysiol 1999, Suppl 52.