ACTA FAC MED NAISS 2011;28(4):225-233

Originalan rad

UDC:616.71-001.5-089.21/.22

ZNAČAJ SPOLJNE FIKSACIJE PRI PRIMARNOM ZBRINJAVANJU RATNE RANE EKSTREMITETA

Predrag Grubor¹, Milan Grubor², Ivan Golubović¹, Predrag Stojiljković¹, Zoran Golubović^1,3

¹Ortopedsko-traumatološka klinika Banja Luka, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina

²Medicinski fakultet Banja Luka, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina

³Univerzitet u Nišu, Medicinski fakultet, Srbija


SAŽETAK

Ratna rana je oštećenje organizma, naneseno vatrenim oružjem, velike kinetičke energije (blast, projektil, opekotina) nastala u ratu. Karakteriše se obilnim razaranjem, primarnom kontaminacijom i izmjenjenom reaktivnošću organizma. U ovoj retrospektivnoj studiji prikazuje se način primarnog zbrinjavanja povređenih ekstremiteta, sa i bez preloma, kao i izbor metode za stabilizaciju polomljenih kostiju. U ovoj studiji se analiziraju 2462 ranjenika sa povredama: ekstremiteta, abdomena, toraksa i glave, koji su po ranjavanju primarno hirurški zbrinuti na Ortopedsko-traumatološkoj klinici u Banja Luci, u periodu od 15. septembra 1991. godine do 1. decembra 1995. godine. Od 2462 ranjenika, 122 (4.59%) povrijeđenih su bile žene, 24 (0.9%) dijece i 2269 (94.15%) muškarci. Prosječna životna dob ranjenih je 33.73 godine. Kod 265 (10.77%) bilo je povreda ekstremiteta muskulo-kutane prirode, bez preloma kosti, a 2197 (89.23%) ranjenika imalo je slomljene koštane fragmente, koje je poslije primarne hirurške obrade trebalo stabilizovati. Od 2197 ranjenih koji su imali slomljene kosti, kod 2043 (92.43%) bili su kominutivni prelomi sa ili bez koštanog defekta. 1573 (72%) polomljenih koštanih fragmenata je primarno stabilizovano spoljnjim fiksatorom, 531 (24%) gipsom i gipsom u kombinaciji sa Steinmann-ovim klinovima i Kirschner-ovim iglama a kod 91 (4%) smo koristili ekstenziju. Komplikacije koje smo imali pri radu sa spoljnjim fiksatorom bile su: infekcija oko klinova 86 (5.46%), lom klina 3 (0.19%), premontiranje fiksatora zbog primarnog neadekvatnog postavljanja spoljnjeg fiksatora kod 42 (2.66%), vaskularne jatrogene lezije nanesene bušilicom ili klinom 6 (0.38%) i jatrogene neurološke lezije 4 (0.25%). Složenost, specifičnost i originalnost svake ratne rane zahtijevaju stručnost, iskustvo, pažnju i studioznost. Svaki bolesnik je poseban entitet i traži aktivan stav u toku cijelog liječenja. Iskustva stečena u poslednjem ratu (radeći sa 28 tipova spoljnjih fiksatora) i postignuti rezultati daju mi pravo da tvrdim da je metoda izbora za primarnu stabilizaciju koštanih fragmenta kod ratne rane spoljnja fiksacija po Mitkoviću M20.

Ključne riječi: spoljni fiksator po Mitkoviću M20