ACTA FAC MED NAISS 2018;35(3):201-215

Originalni rad

UDC: 796.015.52:612.7-053.6

DOI: 10.2478/afmnai-2018-0022

Uticaj programa vežbi sa opterećenjem na snagu mišića i koštanu gustinu sportista adolescenata

Saša Bubanj¹, Milorad Mitković², Tomislav Gašić³, Sanja Mazić⁴, Ratko Stanković¹, Dragan Radovanović¹, Borislav Obradović⁵, Goran Šekeljić⁶, Milovan Stamatović⁶, Jovan Marković⁶, Slavoljub Uzunović¹

¹Univerzitet u Nišu, Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja, Niš, Srbija
²Univerzitet u Nišu, Medicinski fakultet, Niš, Srbija
³Srednjoškolski centar Prijedor, Prijedor, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina
⁴Univerzitet u Beogradu, Medicinski fakultet, Beograd, Srbija
⁵Univerzitet u Novom Sadu, Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja, Novi Sad, Srbija
⁶Univerzitet u Kragujevcu, Učiteljski fakultet Užice, Užice, Srbija

sažetak

Trening snage i drugi oblici fizičke aktivnosti mogu biti od koristi u prevenciji osteoporoze povećanjem prirasta sadržaja mineralа u detinjstvu i adolescenciji. Aktuelno istraživanje je fokusirano na uticaj devetomesečnog programa vežbi, sa spoljašnjim opterećenjem različitog intenziteta (niskog, srednjeg i visokog), na eksplozivnu snagu donjih ekstremiteta i gustinu koštanog tkiva sportista adolescenata uzrasta od 17 do 18 godina. Šezdeset zdravih sportista i nesportista, podeljenih u eksperimentalni (ES, sprinteri, N = 45) i kontrolni sub-uzorak (CS, nesportisti, N = 15), uključeni su u istraživanje. Ispitanici ES (EG1, EG2 i EG3) su podvrgnuti programu vežbi sa spoljašnjim opterećenjem niskog (60% od jednoponavljajućeg maksimuma (prema engl. One Repetition Maximum-1RM), srednjeg (70%1RM) i visokog (85%1RM) intenziteta, navedenim redosledom. Vrednosti koštano mineralne gustine tkiva (prema engl. Bone Mineral Density-BMD) utvrđene su upotrebom kliničkog sonometra „Sahara” (Hologic, Inc., MA 02154, USA). Vrednosti eksplozivne snage opružača i pregibača u zglobu kuka, zglobu kolena i skočnom zglobu utvrđene su upotrebom akcelerometra „Myotest“ (Sion, Švajcarska), posredstvom skoka sa počučnjem (prema engl. Counter Movement Jump bez zamaha ruku - CMJ) i polučučnja sa opterećenjem. Metoda ANOVA za ponovljena merenja i metoda ANCOVA upotrebljene su za utvrđivanje statistički značajnih razlika i uticaja programa na eksplozivnu snagu donjih ekstremiteta i gustinu koštanog tkiva. Vežbe sa spoljašnjim opterećenjem utiču na parametre eksplozivne snage i koštanog tkiva, tako da dovode do uvećanja vrednosti 1RM u polučučnju, ali i umanjenja vrednosti CMJ, kao i uvećanja vrednosti brzine zvuka (prema engl. Speed of Sound-SOS), širokopojasne ultrazvučne atenuacije (prema engl. Broadband Ultrasound Attenuation-BUA) i koštano-mineralne gustine (prema engl. Bone Mineral Density-BMD) kod sportista-adolescenata uzrasta 17-18 godina.

Ključne reči: vežbe sa spoljašnjim opterećenjem, eksplozivna snaga, gustina koštanog tkiva, sprinteri