ACTA FAC MED NAISS 2019;36(1):05-14

Revijalni rad

UDC: 616.61-78:616.155.194-085.357

DOI: 10.2478/afmnai-2019-0001

Rezistencija na eritropoetin kod bolesnika na hemodijalizi

Saša Jacović¹, Milena Jovanović², Nedim Hamzagić³, Radiša Pavlović², Dejan Petrović^2,4

¹Agencija za lekove i medicinska sredstva Srbije, Beograd, Srbija
²Fakultet medicinskih nauka, Univerzitet u Kragujevcu, Kragujevac, Srbija
³Centar za hemodijalizu, Medicinski centar Tutin, Tutin, Srbija
⁴Klinika za urologiju, nefrologiju i dijalizu, Klinički centar Kragujevac, Kragujevac, Srbija

sažetak

Anemija se definiše kao koncentracija hemoglobina u krvi manja od 120 g/l kod žena i manja od 130 g/l kod muškaraca. Glavni uzrok razvoja anemije kod bolesnika koji se leče redovnom hemodijalizom je nedostatak endogenog eritropoetina, a njene glavne kliničke posledice su: progresivno opadanje rezidualne renalne funkcije, razvoj kardiovaskularnih poremećaja, poremećaj kognitivnih funkcija i smanjenje kvaliteta života ovih bolesnika. I pored primene odgovarajuće doze eritropoetina, kod 5-10% bolesnika koji se leče redovnom hemodijalizom postoji rezistencija na dejstvo eritropoetina. Glavni faktori rizika za razvoj rezistencije na dejstvo eritropoetina su: nedostatak gvožđa, mikroinflamacija, nedostatak vitamina D, sekundarni hierparatireoidizam, nedostatak vitamina C i neadekvatna hemodijaliza. Glavna neželjena dejstva eritropoetina su: hipertenzija, tromboza vaskularnog pristupa za hemodijalizu i aplazija prekursora crvenih krvnih ćelija u koštanoj srži. Rano otkrivanje i uklanjanje faktora rizika, optimizacija i individualizacija preskripcije hemodijalize sprečavaju razvoj rezistencije na dejstvo eritropoetina, omogućavaju postizanje ciljne vrednosti hemoglobina u krvi, smanjuju razvoj kardiovaskularnog morbiditeta i popravljaju kvalitet života ovih bolesnika.

Ključne reči: anemija, rezistencija na eritropoetin, hemodijaliza, mikroinflamacija, nedostatak vitamina D